Spijtgedachten over hoe iets ging of gaat. Weg ermee!

Wilma heeft een vraag. Ze begint: Ik volg nu al een tijdje je blogs. Motiverend en inspirerend! 

Dat is fijn om te horen. Ze studeert binnenkort af als grafisch ontwerper en vraagt hoe ze om moet gaan met spijtgedachten.

Het is een woord dat ik niet eerder hoorde. Natuurlijk, gedachten heb ik en spijt ken ik. Maar het woord spijtgedachten hoorde ik niet eerder. Ze schrijft verder:

Ik kom altijd laat op gang met ontwerpen en denk altijd daarna: ‘
Ik had dit of dat kunnen doen. Als ik nu eerder een goed plan bedacht had, dan…’

Wilma vraagt of ik een tip heb hoe daarmee om te gaan. En als die innerlijke stem gelijk heeft. Hoe stop je die dan?

Oke. First things first.

Ze begint dus laat met iets. Iemand die ook wel eens later begint dan hij/zij zou willen?
Handen omhoog graag.

Wilma, ik zie dat op twee mensen na (maar die keken net op hun telefoon) iedereen,

98

personen dus, wel eens later begint dan hij/zij van plan was.

Voor Wilma’s gemoedsrust: er is nog niets afwijkends aan de hand. We kunnen ook best eens op tijd beginnen, helemaal waar, maar meestal doen we in de tussentijd iets anders. Werk loopt bijvoorbeeld uit, werk wordt naar voren getrokken, er komt nog een spoedopdracht tussendoor en voor je het weet is de datum dat je zou willen beginnen niet meer haalbaar. Geeft niks, Wilma, want tot nu toe kreeg je je werk wel af.

Wilma legt uit dat ze allerlei na-gedachten heeft over wat ze maakte. Voornamelijk dat wat ze maakte beter had gekund. Wie heeft die gedachten ook wel eens?

Wilma, ik zie op een handjevol na dat

83

mensen wel eens denken dat het beter kan. En hoeveel van jullie denken altijd dat het beter kan?

Even tellen.

56

Dat is meer dan de helft, Wilma. Dus ook daarin ben je geen uitzondering. Wellicht kan je je wat ontspannen nu je weet dat het niet raar is wat je ervaart. En ik kan je zeggen dat het niet alleen niet raar is, maar dat het ook niet weg hoeft.

Dat je meer kan accepteren dat het deel is van het proces.

Wat niet wegneemt dat Wilma het graag anders zou willen. Want ze schrijft:
Hoe kan ik daarmee omgaan, met die innerlijke stem die gelijk heeft? 

Wilma is op zoek naar meer vrede in het proces. Ze is zich ervan bewust dat ze hetzelfde blijft denken (weer te laat begonnen, weer had ik het beter kunnen doen). Ook weet ze dat het luisteren naar die kritische stem haar tamelijk onrustig maakt.

Ze schrijft:

Ook de vraag die ik mezelf stel ‘Welke les kan ik hieruit trekken voor de volgende keer?’ kan me blokkeren. Juist omdat het impliceert dat het weerniet goed ging.

Hoera voor jou Wilma, dat je fouten maakt en daarvan leert. Dat je jezelf de vraagt stelt wat je volgende keer anders kan doen. Je groeit dus. En dat is voor creatieven een nogal essentieel proces. Zonder groei is er stilstand en geloof me, als je ergens moe en sip van gaat worden in je verdere creatieve carrière, is dat het.

Ik roep vaak tijdens bijeenkomsten over creativiteit dat makers, kunstenaars en andere creatieven wel wat liever voor zichzelf mogen zijn. En dat roep ik nu nog een keer:

Je mag best wat liever voor jezelf zijn!

Woorden als altijd en weer (die Wilma zelf accentueerde) zijn rode vlaggen als het gaat om zelfcompassie. Als in: het gaat zelfcompassie nogal tegen.

Zelfcompassie, altijd! Dus telkens weer met een milde en vriendelijke blik naar jezelf kijken.

Zo zou ik de woorden ‘altijd’ en ‘weer’ het liefst gebruikt zien in de vocabulaire van een maker, kunstenaar of welke creatieveling dan ook. Want waarom jezelf zo slaan. Met een houten knuppel. Buiten in je blootje. Terwijl het min vijf graden is. Waarom?

Ja, het kan beter. Het kan altijd beter. (Hier mag altijd dan weer wel).

Je bent mens. Met een creatief beroep bovendien. Dus ieder project; alles wat je maakt is telkens een prettige uitdaging. Je staat niet in de ketchupfabriek aan de lopende band dezelfde dopjes op dezelfde flesjes te schroeven. Je maakt steeds iets compleet nieuws.

Accepteer dat je op het moment van maken het beste hebt gemaakt, wat er op dat moment in zat. Doe dat ook: doe altijd je best. Maak wat er op dat moment maximaal in zit.

Hier drie slot-gedachten voor iedereen die net als Wilma vindt dat hij/zij het beter moet doen en om wil gaan met die innerlijke criticus:

❶ Misschien komt de onvrede na een project voort uit het feit dat je niet het beste maakte. Dat je jezelf niet maximaal uitdaagde en alles uit de opdracht (en jezelf) haalde op het moment dat je eraan werkte. Ga dat dan eerst een half jaar doen en kijk eens of die innerlijke criticus, die stem die zegt dat je eerder moest beginnen en wat je maakte beter kon, dan ook nog zo luid en duidelijk is. Of dat hij al wat meer op de achtergrond raakt.

❷ Je groeit en wordt beter. Dus ja, het kan zo maar zijn dat je daags nadat je iets maakt al denkt dat het wellicht iets anders had gekund. Dat kan. Een andere keer denk je dat maanden later pas. Wil je dat nooit meer? Wil je dat je nooit meer denkt dat iets beter had gekund? Dan fluister ik  k e t c h u p f a b r i e k  in je oor als tip voor ander werk en dat is nou net niet de bedoeling neem ik aan.

❸ Zelfkritiek minderen is van harte aanbevolen. Hoe je dat doet? Door de realiteit te accepteren: dat je fouten maakt (dat is oké) en daarvan baalt (dat is oké). Da’s een stuk liever voor jezelf. Het is ook een dialoog met jezelf, maar dan een opbouwende. Ruil ‘m regelmatig in voor de kritische dialoog die je met jezelf voert. De innerlijke criticus gaat nooit meer weg…laat ‘m alleen niet meer winnen.

Wilma, ik hoop van harte dat ik je hiermee een beetje heb geholpen. En succes met het afstuderen. Zet ‘m op!

Leuk dat je hier (weer) even was en bedankt voor het lezen. Denk je dat iemand anders hier ook wel wat aan kan hebben, deel deze blogpost dan. Alvast dank daarvoor! Vind ik best-wel-geweldig.

Lieve groet en tot rap,

PS Heb je ook iets waar je tegenaan loopt en daar wel eens een frisse blik op wil? Mail me dan. Zet in de onderwerpregel 'Vraag voor blog'.